Ingrid Daane is huisarts in Dordrecht. Naast de werkzaamheden in haar eigen praktijk heeft ze een vast spreekuur bij het Leger des Heils. Daar helpt ze mensen die in de opvang zitten. Veel van hen hebben geen zorgverzekering, dus kunnen zij niet zomaar naar de dokter. Maar wel naar dokter Daane.
Ze heeft een eigen kantoortje, in het Leger des Heils-pand aan het Kromhout in Dordrecht. Naast een klein bureau en wat stoelen staat er ook een behandeltafel. Zo’n vijf jaar geleden begon Daane hier met haar spreekuur, nadat twee andere dokters weggingen. “Niemand kijkt om naar deze doelgroep. Het voelt als mijn opdracht om juist wel naar deze mensen te kijken.”
Plakband als pleister
Spreekuur houden in een opvang voor dak- en thuisloze mensen is wel wat anders dan in haar eigen praktijk. Daane: “Ik zie hier andere medische kwalen. Enerzijds op psychisch gebied, maar anderzijds ook lichamelijk. Soms hebben mensen een wond waar ze twee weken mee rondlopen, dichtgeplakt met een plakbandje. Je kunt je wel voorstellen hoe zo’n wond er na een paar weken uitziet.” Daarnaast ziet Daane ook vaak mensen aan haar bureau verschijnen die er door een gebrek aan zelfzorg slecht aan toe zijn. “Denk aan mensen met diabetes die daar niets aan doen. Dan hebben ze een veel te hoge bloedsuikerspiegel.” Hoewel de huisarts op medisch gebied uitdaging ziet in haar werk bij het Leger des Heils, loopt ze ook tegen dingen aan. “Veel mensen hier zijn niet verzekerd. Dat levert moeilijkheden op. Medicatie moet zelf betaald worden, een ziekenhuisbezoek is erg duur – wie betaalt de rekening?” De vele wet- en regelgeving kan dan soms in de weg zitten. “Je moet vaak creatief zijn. Een stapje harder lopen om iets voor elkaar te krijgen.”
’Niemand kijkt om naar deze doelgroep. Het voelt als mijn opdracht om juist wel naar deze mensen te kijken’
Geen verzekering
Omdat veel mensen in de opvang niet verzekerd zijn en hoge zorgkosten willen voorkomen, kan het zijn dat ze zorg mijden en lang doorlopen met klachten. “Dan komt iemand pas bij mij als het eigenlijk al te laat is.” Daane vertelt hoe er laatst een man onaangekondigd binnenkwam bij haar spreekuur. “Hij leefde al zeven jaar op straat. Terwijl hij hier was, stortte hij in. Hij is naar het ziekenhuis gebracht, waar bleek dat hij vergevorderde kanker heeft.” Daane is blij dat ze goede afspraken heeft kunnen maken met een apotheek en het plaatselijke ziekenhuis. “Zij zijn bereid om mee te denken en te helpen. Dat is ontzettend fijn, want daardoor kunnen we mensen sneller helpen.” Zelf krijgt de huisarts geen financiële vergoeding voor het werk. “Daar is eigenlijk geen ruimte voor. Maar dat is ook niet de reden dat ik dit doe. Het is mijn opdracht als dokter om te zorgen voor mensen. Ook voor de mensen die niet gezien worden.
Wel rechten, geen zorg
Bijna duizend kilometer hiervandaan doet de Praagse straatarts (en korpsofficier) kapitein Andrea Pekárková hetzelfde werk, in een medische praktijk van het Leger des Heils in de Tsjechische hoofdstad. Zij ziet dezelfde uitdagingen als dokter Daane. Andrea: “Mensen hebben veelal dezelfde ziekten als andere mensen, maar dan in een vergevorderd stadium. Denk aan kanker of onbehandelde diabetes.” De mensen die Andrea helpt, kunnen meestal niet naar een eigen dokter. “We zorgen voor veel buitenlanders die geen papieren en verzekering hebben. Ze worden niet geaccepteerd door gewone medische instellingen. Maar ook Tsjechen worden lang niet altijd geholpen. Ze hebben wel recht op medische zorg, maar worden niet geaccepteerd vanwege hun uiterlijk of gedrag.” Net als in Nederland zijn er ook financiële en juridische uitdagingen. Andrea: “Soms mogen we van de wet
niet de zorg verlenen die mensen nodig hebben, omdat ze er geen recht op hebben. Ook krijgen we dan geen geld voor zorg die we toch verlenen
aan deze mensen. Dan is een onderzoek of röntgenfoto erg duur.”
Kapitein Andrea Pekárková is door de Tsjechische patiëntenvereniging onderscheiden als ‘dokter van het jaar 2022’.
