Eenzaamheid: dit kun je ertegen doen

Steeds meer mensen zijn eenzaam en voelen zich geen onderdeel van de samenleving. Eenzaamheid tast je gevoel van eigenwaarde aan en leidt tot gezondheidsklachten. Daarom is het belangrijk dat we ons inzetten voor mensen die zich langdurig eenzaam voelen. Leger des Heils sprak met experts over wat je kunt doen. 

Het gevoel ‘erbij te horen’ en ‘ertoe te doen’ is voor ieder mens een basisbehoefte. Toch hoort eenzaamheid, net als verdriet, bij het leven. Het is onderdeel van mens-zijn. Vaak is eenzaamheid tijdelijk en de meeste mensen komen hier op eigen kracht weer uit. Maar soms is er meer nodig.

Eruit komen is belangrijk, want langdurige eenzaamheid kan je zelfvertrouwen en je gevoel van eigenwaarde aantasten. Ook je gezondheid komt onder druk te staan, omdat je lichaam voortdurend stress ervaart. Eenzaamheid draagt bij aan uiteenlopende psychische en fysieke klachten, zoals depressie, dementie, verslaving, beroertes, slaapproblemen en hart- en vaatziekten.

"Het is belangrijk dat je in actie komt, niet in die eenzaamheid blijft hangen", weet Jan Willem van de Maat, die bij Movisie onderzoek doet naar eenzaamheid. "Uit onderzoek is bekend dat zaken als goed voor jezelf zorgen, gezond eten en drinken, regelmatig bewegen en eropuit gaan, belangrijk zijn. Maar ook zelfkennis helpt. Zelfinzicht helpt om patronen in denken en gedrag te doorbreken. Als mensen ontdekken wie ze zijn en wat ze leuk vinden, kunnen ze daar vervolgens mee aan de slag."

"Uit langdurige eenzaamheid komen, vraagt meestal een lange adem", vertelt Jan Willem. "Het is oké als het even duurt, tenslotte is het ook niet van de ene op de andere dag ontstaan. Daarnaast hangt eenzaamheid vaak samen met andere problematiek. Problemen als armoede en beperkingen, werken uitsluiting in de hand. Vraag dus jezelf eens af: hoe inclusief zijn we werkelijk? Als mens, als bedrijf, als maatschappij? Daar zijn zeker stappen in te zetten." 

Jan Willem: "Als individu kun je vragen: hoe gaat het het je, wil je mee een boodschapje doen of koffiedrinken? Zonder betuttelend te zijn. Zie de ander als volwaardig mens en wees sociaal wanneer het kan." Ine Voorham van het Leger des Heils is het hier helemaal mee eens: "Mijn ervaring is dat mensen zich niet eenzaam hoeven te voelen als je ze laat ervaren dat ze ertoe doen. Het gaat niet om wat je bezit, niet om wat je kunt, maar om wie je bent, om de ander te  waarderen zoals hij of zij is. Als je dat oprecht kunt overbrengen, voelen mensen dat ze erbij horen."