‘Ik heb mijn dochtertje in de bezoekersruimte van de bajes haar eerste stapjes zien zetten’

Een vechtersbaas was Richy altijd al, maar dat hij tot een steekpartij in staat zou zijn met een celstraf tot gevolg, dat verbaasde hemzelf ook. Agressietrainingen vanuit de reclassering hielpen hem bij z’n gevoel te komen en zich koest te houden. “Stel, ik sla nu iemand op z’n gezicht, dan krijg ik m’n kinderen nooit meer te zien.”

In een eenvoudig rijtjeshuis in het zuiden van Limburg zit Richy (31) aan de ronde keukentafel. Naast hem Nathalie, zijn begeleider vanuit Leger des Heils Reclassering. Ook “pap”, met wie Richy een warme band heeft, is aangeschoven. Richy werkt als stratenmaker en machinist. Zijn gespierde armen zijn rijkelijk getatoeëerd met teksten als ‘Trust nobody’, ‘Only mom and dad can judge me’, en de namen van zijn kinderen. Die spieren heeft hij trouwens in de bajes gekweekt. “Je hebt daar toch niks beters te doen. Na mijn gevangenisstraf ben ik blijven sporten, want ik heb mijn kinderen al drie jaar niet gezien en als ik sport, denk ik daar niet aan. Mijn ex houdt m’n kinderen bij me weg. Ik heb er nachtmerries van, soms droom ik dat ze mijn kinderen ontvoeren. De laatste twee rechtszaken heb ik gewonnen, dus er wordt nu een omgangsregeling opgestart. Die vooruitgang zorgt ervoor dat ik er nu beter mee kan omgaan. Wat ik het meest mis? Dat je thuiskomt van het werk en dat ze dan voor het raam staan en ‘papa!’ roepen.”

Richy had een goede jeugd, bevestigt ook z’n vader. Toch is hij altijd al een vechtersbaas geweest. “Ik ben meerdere keren veroordeeld voor mishandeling. Vechten gaf mij een kick. Toen ik vader werd, werd ik rustiger. Uiteindelijk kwam ik vast te zitten door een uit de hand gelopen ruzie, een steekpartij. Ik had een paar jaar eerder al eens ruzie met die man gehad. Ik zat in een café, hij kwam binnen en kreeg een woordenwisseling met mijn kameraad. Daar zei ik iets van. Op een gegeven moment begon hij me te slaan en dat liep uit de hand, met krukken en zo. Of ik gedronken had? Ja, dat wel. En ik gebruikte in de weekenden coke, tijdens het stappen; dan kun je drinken zo veel je wilt. We liepen naar buiten en daar duwde iemand mij een mes in handen en toen heb ik gestoken, in een split second. Ik schrok enorm, want ik wilde het helemaal niet. Ik liep meteen weg. Ze hebben hem moeten reanimeren, maar hij heeft het overleefd. Na twee dagen heb ik mezelf gemeld, ook op aanraden van mijn vader. Ik zou toch niet onder een straf uitkomen. Ik heb dertien maanden vastgezeten, in 2019. Wat me daar het meest dwarszat, was wat ik mijn kinderen ermee aandeed. Ik heb m’n dochtertje in de bezoekersruimte van de bajes haar eerste stapjes zien zetten, en tegen m’n zoontje zei ik: ‘Papa werkt hier’. Wat moet je anders zeggen tegen een kind van twee?”

Na dertien maanden werd Richy’s straf geschorst in afwachting van het hoger beroep, maar na drie jaar vrijheid moest hij alsnog de resterende elf maanden uitzitten. “Heel vervelend, want ik was net m’n leven weer aan het opbouwen; ik had werk en een huis geregeld. In 2020, toen ik vrijkwam, kregen mijn ex en ik steeds vaker ruzie en gingen we uiteindelijk uit elkaar. Toen ik het restant van mijn straf moest uitzitten, kon ik gelukkig mijn huis behouden. Dat kwam doordat ik eerder een kameraad en zijn twee kinderen in huis had genomen, omdat hij op straat stond. Ik heb vier slaapkamers, dus ruimte genoeg.”

In 2019 ontmoetten Richy en begeleider Nathalie elkaar in de bajes. “In eerste instantie vond ik die verplichte cursussen die me werden aangeboden onzin, maar uiteindelijk heeft het toch geholpen. Ik vertrouw haar en dat is best bijzonder, want meestal vertrouw ik mensen die voor justitie werken niet. Ze heeft me thuis bezocht, ik kan alles bij haar kwijt en zij kent me door en door.

Nathalie helpt me ook met alles, van de omgangsregeling met mijn kinderen tot betalingsregelingen. Dat hóéft ze niet te doen, het is niet haar taak, maar ze doet het toch.” Nathalie: “Ik merk dat Richy meer rust in zijn hoofd en lichaam heeft als ik dat soort zaken voor hem kan oplossen. Dan staat hij ook meer open voor wat ik hem vervolgens in mijn trainingen mee wil geven. Binnen had Richy nooit problemen, hij liep daar altijd blij en stuiterend rond. Tegelijk zorgde dat er ook voor dat je moeilijk hoogte kreeg van hoe hij zich écht voelde. Pas toen hij individuele trainingen bij mij ging volgen, liet hij meer van zichzelf zien. Die trainingen hebben we buiten doorgezet. Toen hij na drie jaar voor de tweede keer vast kwam te zitten, vroeg hij meteen of ik weer langs kon komen. Tijdens die tweede periode merkte ik een groot verschil; hij was aanzienlijk rustiger en nóg opener over wat er in hem omging.”

Richy: “Mede dankzij die cursussen ben ik sterker in mijn schoenen komen te staan. Nathalie heeft me geholpen eerst na te denken over de mogelijke gevolgen voordat ik iets wil doen. De agressietraining heeft ook geholpen. Vroeger moest je geen grote mond tegen mij hebben, maar nu ga ik er gewoon niet eens op in. Ook kom ik niet meer op plaatsen die een risico vormen, zoals cafés. Ouder worden helpt vast ook. Ik besef nu dat ik veel meer te verliezen heb. Stel, ik sla nu iemand op z’n gezicht, dan kom ik weer vast te zitten, ben ik m’n huis kwijt en krijg ik mijn kinderen nooit meer te zien.”

Richy heeft van meerdere ‘vrienden’ uit zijn vroegere jaren afscheid genomen. “Je denkt dat het je maten zijn, maar ze hebben me laten vallen toen ik hen nodig had. Bovendien: zij hebben niks te verliezen, ze hebben een uitkering en geen gezin. Als ik met hen blijf optrekken, ga ik zelf misschien ook weer de fout in. De band met pap is sinds mijn detentie juist beter geworden. Hij kwam elke week langs toen ik vastzat. Vanwege zijn longaandoening kan het zomaar z’n laatste dag zijn, daar ga je in detentie over nadenken, ook daarom ben ik meer naar hem toe getrokken.” Zijn vader, op de vraag waarom hij z’n zoon zo intensief bezocht: “Ik vond het rot dat hij vastzat.” Hij is even stil. Dan, in onvervalst Limburgs: “Ik miste je.”

Richy heeft vertrouwen in de toekomst, al staat hij niet voor zichzelf in als hij nóg eens vijf jaar op z’n kinderen zou moeten wachten. “Dan doe ik mezelf wat aan, of een ander. Toen mijn kinderen werden weggehaald, was het elke dag snuiven, zuipen, schijt aan de hele wereld, omdat ze je eigen vlees en bloed afpakken. Maar ik vertrouw erop dat het goedkomt. Over vijf jaar heb ik hopelijk een nieuw vrouwtje, en om de week de kinderen.”