Midden in het centrum van Den Haag zit sinds eind juni 2024 een speciale opvang voor EU-arbeidsmigranten. Hier helpt het Leger des Heils, samen met stichting Barka en gemeente Den Haag, dak- en thuisloze mensen weer op eigen benen te staan.
“Het is goed druk vandaag, jullie komen op het juiste moment.” Het zijn de eerste woorden van Iara de Witte, coördinator van de opvang voor EU-arbeidsmigranten: Perspektywa [perspectief in het Pools, red]. De begane grond, waar een dagopvang huist met plek voor 40 mensen, zit vol. Op de bovengelegen verdiepingen zit de opvang voor EU-burgers. Er lopen mannen heen en weer, druk pratend in het Pools, Roemeens of gebrekkig Engels. Sommigen bewoners kijken televisie, luisteren naar muziek, of roken een sigaret op de brandtrap aan de achterkant van het pand.
Basisbehoeften
In het oude pand zat vroeger een hotel. De lange gangen met kamers aan beide kanten verraden iets van het verleden. Maar waar je vroeger moest betalen om hier een kamer te krijgen, is een slaapplek nu gratis. Iara: “We vangen momenteel dertien mensen op. Dan zitten de kamers op de eerste verdieping ook vol. Op de tweede verdieping hebben we nog wel plek. Het zijn allemaal migranten uit EU-landen die hier in Nederland hebben gewerkt, of willen werken, maar op straat zijn beland. Omdat zij niet altijd in aanmerking komen voor maatschappelijke ondersteuning, kunnen ze weinig andere hulp krijgen. We bieden hier begeleiding bij het vinden van nieuw werk en onderkomen of juist bij terugkeer. Daarnaast zorgen we voor de eerste basisbehoeften: een bed, een dak boven het hoofd en eten en drinken.”
Korte opvang
Gemiddeld verblijven mensen hier niet langer dan een of twee weken, vertelt Iara. “Dat is heel kort. Zodra mensen binnenkomen, gaan we met ze aan de slag. Dat doen wij niet alleen. Het Leger des Heils is verantwoordelijk voor de alledaagse en praktische begeleiding. Stichting Barka begeleidt de mensen persoonlijk. Zij zijn daarin gespecialiseerd. Bovendien spreken zij de taal, dat is een groot voordeel.” In de eerste twee maanden werden 73 mensen opgevangen in Perspektywa. Van die groep stroomde 48 mensen positief uit: 31 mensen vonden een nieuwe baan met onderkomen, 17 mensen keerden terug naar hun land van herkomst.
‘Motivatie is belangrijk. We hebben een beperkt aantal plaatsen, dus je moet wel laten zien dat je dit wilt’
Paspoort
Om deel te mogen nemen aan het programma zijn er slechts twee harde voorwaarden: iemand moet zijn of haar papieren hebben, zoals een paspoort en een BSN-nummer, en iemand moet gemotiveerd zijn. Volgens Iara zijn beide elementen essentieel. “Het aanvragen van een paspoort of BSN-nummer kan weken in beslag nemen. In die tijd kun je niet zoveel, want je mag nergens werken zonder die documenten. Daarom is het belangrijk dat die zaken op orde zijn, voordat iemand hier komt. Ook motivatie is belangrijk. Je bent hier met een doel, we willen je daarbij helpen. Maar we hebben een beperkt aantal plaatsen, dus je moet wel laten zien dat je dit wilt.”
De taal spreken
Een van de vaste begeleiders in Perspektywa is Mohammed. Hij is blij met het werk dat hij kan doen in de opvang. “Er komen hier mensen rechtstreeks van de straat. We bieden rust en perspectief. Je ziet dat het mensen helpt.” Terwijl hij aan het vertellen is, komt een van de bewoners even binnen. Hij begint in het Pools wat vragen te stellen. Als Mohammed in het Engels antwoord geeft, probeert de man in zijn beste Engels duidelijk te maken wat hij bedoelt. Het lukt niet helemaal. Mohammed: “De taalbarrière kan soms lastig zijn ja, al kom je met gebaren en Google Translate best ver, hoor. En daarom zijn we ook zo blij met de medewerkers van Barka. Zij kunnen de mensen in hun eigen taal helpen.”
Een van die medewerkers van Barka, is Kasia. Ze vertelt: “Op deze plek creëren we kansen voor mensen. Wij werken ook op straat, met outreachende teams. Daar komen we mensen voor het eerst tegen. Als ze in aanmerking komen, kunnen we hen verder begeleiden op deze plek.” Dat de medewerkers van Barka de taal spreken, helpt in het contact en vertrouwen. “Mensen kunnen makkelijk met ons praten en vragen stellen.” De meest gestelde vraag? “Of we ze kunnen helpen met beltegoed. Dat hebben ze ook nodig om in contact te blijven met potentiële werkgevers en, waar mogelijk, met familieleden in het land van herkomst.”
'De jongens hier luisteren naar me, omdat ze weten dat ik het zelf heb meegemaakt'
Ervaringsdeskundige
Naast Kasia werkt Wiesław als ervaringsdeskundige in de opvang. Wiesław: “Zelf ben ik 14 jaar geleden ook dakloos en verslaafd geweest. Ik kwam in aanraking met Barka in Polen. Ondertussen ben ik alweer ruim 13 jaar nuchter. De jongens hier luisteren naar me, omdat ze weten dat ik het zelf heb meegemaakt.”
Terwijl er in de gezamenlijke keuken wordt gekookt door een van de mannen – een Griek die jaren als kok heeft gewerkt – krijgt Mohammed nog een telefoontje. Na een paar korte zinnen legt hij zijn telefoon weer neer. “We krijgen zo nog een nieuwe deelnemer.” Iara bekijkt de beschikbaarheid in de kamers en zorgt dat er een plekje klaar is. Tien minuten later komt een man binnen. Behalve een klein rolkoffertje heeft hij niets bij zich. “Welcome! I will show you the way,” zegt Mohammed vriendelijk, terwijl hij samen met de man naar de woonkamer loopt. Na het doornemen van de huisregels, kan de man zijn spullen uitpakken.
Motivatie
Even na zes uur zitten alle mensen aan tafel. Er wordt gezamenlijk gegeten. De kok deelt trots uit van het gerecht dat hij heeft gemaakt. Zelf heeft hij ander werk gevonden. In gebrekkig Engels legt hij uit dat hij over een paar dagen weg kan. Hij is blij dat hij weer weg kan, werken en geld verdienen, dat is zijn doel.
Sommige mensen houden zich afzijdig, anderen zitten druk te praten met elkaar. Soms loopt er iemand weg om een sigaretje te roken. Hoewel de bewoners elkaar allemaal niet echt kennen, en elkaar soms ook niet langer dan een paar dagen zien, lijkt er toch een bepaalde verbinding te zijn. Ze zitten allemaal in dezelfde situatie. En een ding hebben ze gemeen: de motivatie om hun problemen aan te pakken.
Perspectywa is een pilot waarin dakloze EU-burgers die geen toegang hebben tot sociale voorzieningen kortdurend worden opgevangen. Deze pilot loopt in zes gemeenten: Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Eindhoven en Venlo, en vloeit voort uit het Plan van Aanpak Kwetsbare Dakloze EU-burgers, van de Rijksoverheid.
