Succesvolle gedragstraining: "Ik zou het iedereen aan kunnen bevelen die met een doosje ellende loopt”

Het is december 2022 als het team van trainers wordt gevraagd om een casus op te pakken. De persoon waar het in deze casus over gaat, Richard*, staat al een tijd onder toezicht. Hij heeft een zedendelict gepleegd, waarna hij een behandeltraject krijgt. Hij heeft meegewerkt aan verdiepingsdiagnostiek en is in psychotherapie gegaan, maar na 1,5 jaar ploeteren met weinig resultaat wordt dit traject gestopt. Zowel de behandelaar als Richard ervaren het contact niet als heel positief.

Omdat Richard nog vier maanden onder toezicht van de reclassering moet staan, wordt tijdens het trajectoverleg nagedacht over de opties die er nog zijn. Wanneer de reclasseringswerkers met elkaar overleggen, wordt voorgesteld om Richard de CoVa-plus training aan te bieden. Deze training richt zich op het verbeteren van het sociaal probleemoplossend vermogen. Zo leren deelnemers zichzelf beter te beheersen in moeilijke situaties en sociaal verantwoordelijk te gedragen. Wellicht zou de training hem nog handvatten kunnen bieden, om zo de kans op delictgedrag te verminderen. ‘We kunnen het in ieder geval proberen’, zo is de gedachte.

Richard is in zijn jeugd veel gepest en overschat omdat hij licht verstandelijk beperkt is. Hij werd vaak onder druk gezet en kon niet goed omgaan met frustraties en spanning. Het delict werd waarschijnlijk gepleegd uit onmacht en frustratie om zo zijn eigenwaarde te vergroten. Tijdens de intake is dit besproken en gaf Richard aan dat hij zelf nog een aantal dingen kon en wilde leren. Hij was zelf namelijk ook geschrokken van zijn delictgedrag.

Op de vraag wat hij zou willen leren, gaf Richard aan eerst te willen denken en dan te doen. Ook wilde hij leren omgaan met stresssituaties en lichaamssignalen, om ervoor te zorgen dat hij niet meer de fout in zou gaan. Hoewel hij in eerste instantie twijfelde of de training wel wat voor hem was, besloot hij uiteindelijk er toch voor te gaan.

De trainer heeft tijdens de training veel aandacht voor het omgaan met emoties. Het doel van de CoVa-plus is om deelnemers sociale vaardigheden aan te leren, zodat ze zich in sociale situaties op een geaccepteerde manier kunnen gedragen. Voor Richard is dit een belangrijk leerpunt. Het ‘Stop Denk Doe’-model staat tijdens de training centraal. Met behulp van het stoplicht leert de trainer Richard om stress te reduceren en ontspanning te zoeken. Hierdoor leert hij in spanningsvolle situaties niet impulsief te handelen, maar eerst de stappen van het model te doorlopen. Situaties die te moeilijk zijn, leert Richard uit de weg te gaan. 

Daarnaast helpt de trainer Richard bij het schrijven van een toekomstplan. Dit helpt hem om wat hij tijdens de training heeft geleerd, ook in de praktijk te blijven brengen. Dat vraagt om vertrouwen: Richard moet gaan geloven dat hij dit kan. Daar helpt de trainer hem bij. Het verwoorden van levensdoelen en een positief toekomstbeeld vergroten zijn motivatie om de nieuwe vaardigheden ook daadwerkelijk toe te passen. In deze training is maatwerk, per deelnemer, dus ook heel belangrijk. Dat vraagt veel van de trainers, maar zo is de kans het grootst dat een terugval wordt voorkomen.

Richard mist geen enkele trainingssessie. Hij is gemotiveerd en geeft al snel aan welke onderwerpen hij interessant vindt en dat hij nieuwe dingen leert, zoals lichaamssignalen, het uiten van gevoelens en het checken van zijn eigen en andermans grenzen. Ook de ontspanningsoefeningen helpen hem om op moeilijke momenten rust te vinden. Richard heeft alle leerpunten van de training behaald en sluit af met een positief eindgesprek. Een positieve afronding van het toezicht is het resultaat. Richard: “Ik vond de training een aparte, positieve ervaring, met onderdelen waar ik nooit over had nagedacht. Ik praatte nooit over stressmomenten en hoe ik deze kon aanpakken. Ik vond de training een prettige ervaring. Ik zou het iedereen aan kunnen bevelen die met een doosje ellende loopt.” 

Het leven van Richard is behoorlijk veranderd. De training heeft hem geholpen om zijn leven weer op de rit te krijgen. Richard: “Misschien is het wel goed dat ik gepakt ben. De hele situatie is een wake up call geweest. Ik heb hierdoor geleerd om positief te zijn en heb de afgelopen tijd mijn doelen behaald.” Tegenwoordig heeft hij een leuke baan waar hij een vast contract heeft gekregen. Daarnaast is de kans op recidive volgens zijn toezichthouder een stuk kleiner. Richard heeft zijn plek in de maatschappij weer op een positieve manier weten in te nemen.