Een heilssoldaat van het Leger des Heils belooft geen druppel alcohol meer te drinken vanaf zijn of haar 'inzegening'. Hij of zij wordt een zogenoemde geheelonthouder: drugs, porno en tabak worden ook volledig afgezworen. Deze drie laatste dingen kun je je misschien best indenken. Maar een wijntje bij het eten, wat is daar nu mis mee? Waarom beloven heilssoldaten al sinds de oprichting van het Leger des Heils dat ze volledig van alcohol afblijven?
Theo Wolterink is al 42 jaar officier van het Leger des Heils en goed thuis in de historie van de organisatie. Hij is opgegroeid in Hengelo, zijn beide ouders waren actief betrokken soldaten van het Leger. Voor hem was het vanzelfsprekend om niet te drinken en niet te roken. "Dat was gewoon zo. Ik wist niet beter, dus ik miste het ook niet echt. Toen ik ging studeren en later in militaire dienst ging, werden mijn vrienden wel eens dronken. Ik was altijd nuchter. Het klinkt vreselijk saai, maar het is geen verleiding voor me geweest."
Waar komt dat idee vandaan, dat je als heilssoldaat niet mag drinken?
"Er komt natuurlijk wel een moment dat je je als heilsoldaat afvraagt: waarom drink ik niet? Of je stelt die vraag als je overweegt om heilsoldaat te worden, of je krijgt die vraag van een ander. Dan kom je al gauw op het verhaal van het ontstaan van het Leger. Het Leger des Heils is op straat geboren. Grondlegger William Booth organiseerde evangelisatiediensten in Oost Londen, de achterbuurten van de stad. Het leven van die mensen werd in die tijd verwoest door alcohol. De mannen werkten zich stuk in de fabrieken en verdronken hun weekloon in het café. Veel mensen waren ook werkloos. Ze dronken om hun ellende te vergeten, maar het maakte de ellende alleen maar erger. Booth zag hoe het de gezinnen ontwrichtte. Hoe mensen honger leden en dus geen oor hadden naar het verhaal van Jezus en de liefde van God. Ze hadden brood, bad en bed nodig. 'Een lege maag heeft geen oren' zei hij. En dus begonnen hij, zijn vrouw en de mensen die zich bij hen aansloten hulp te verlenen. Ze wilden helpen en met de mensen optrekken, maar gebruikten zelf geen alcohol. Om te laten zien dat je beter af en gelukkiger bent zonder drank.
De boodschap van verlossing die William en Catherine (zijn vrouw) brachten, was niet alleen de bevrijding van je hart. Ze geloofden dat deze ongelukkige mensen niet alleen moesten worden verlost van hun leven zonder de hoop en liefde van God. Ze moesten ook verlost worden van hun benarde omstandigheden. Dat gaat samen op. Het waren vaak vrouwen die in de achterbuurten gingen wonen om daar te helpen met koken, bestrijden van ziektes, en evangeliseren. Deze zusters waren heilssoldaat en spraken af zelf de middelen niet te gebruiken die de oorzaak waren van alle misère om hen heen. Het Leger des Heils heeft er pas na verloop van tijd voor gekozen dat een officiële belofte te maken.
Catherine heeft veel nagedacht over de missie van het Leger des Heils. Zij was een fervent voorstander van geheelonthouding. Dat had ze meegekregen in de Methodistische kerk, een kerkstroming waar het Leger uit voortkomt. De bekeerlingen van het Leger waren vaak niet welkom in de kerken van toen. Ze stonken en werden de kerk uit gekeken. Toen besloot het Leger des Heils zelf diensten te organiseren waar iedereen welkom was. Catharine schreef over alcohol: 'Het is een machtig middel van de duivel om mensen in dit land in zijn macht te houden."
Is het in deze tijd niet wat overdreven om geen enkel glaasje wijn te drinken?
"Ik kan me die vraag wel voorstellen. Toch ben ik er voorstander van dat we als Leger des Heils nog steeds geheelonthouders zijn. Het is een vorm van protest. Een stil protest tegen misbruik van alcohol en andere middelen die mensenlevens kunnen verwoesten. Ook in deze tijd lijkt het de norm om stevig te kunnen drinken. Het is echt niet zo dat we dat heersende idee uitbannen met een klein legertje mensen dat anders handelt - die illusie heb ik niet, hoor. Maar het signaal lijkt me niet verkeerd. Het is een vrije, persoonlijke keuze. Ik laat hiermee aan mijn kleinkinderen zien dat je niets mist als je je onthoudt van dingen. Het argument van de solidariteit met mensen die we helpen afkicken, staat natuurlijk nog steeds. Hoewel de hulpverlening nu voornamelijk door de sociale tak van het Leger des Heils wordt verleend, en niet zozeer vanuit de kerk, werken er veel heilssoldaten met mensen die hun leven verwoesten of verwoest hebben met alcohol. Of lijden onder de gevolgen van drank- en drugsmisbruik. Bij een heilssoldaat kun je er vanuit gaan dat hij niet verslaafd is en nuchter met je in gesprek kan gaan."
Maar nota bene Jezus in de Bijbel verandert water in wijn! Is het niet een beetje onbijbels om niks te drinken?
"Als het niet goed met je gaat, ligt overmatig alcoholgebruik op de loer. Het Leger is niet tegen alcohol als zodanig, maar moedigt wel een alcoholvrije levensstijl aan. Dat is een basisstandpunt, net als het een basisstandpunt van het Leger des Heils is dat we niemand veroordelen. We wijzen dus niemand die drinkt af, ook niemand die overmatig drinkt.
Het kan soms wel als ouderwets aanvoelen. Maar we bepalen per strijd die we strijden onze tactiek, net als een echt leger. Overal ter wereld past het Leger des Heils zich aan aan de cultuur. Weet je, je kunt wel meer dingen wijzigen. Dat uniform lijkt ook ouderwets. Maar het is nog steeds herkenbaar en we maken een duidelijk statement. Wij zijn een Leger dat strijdt tegen onrecht en ellende."
